Sampurasun,

Rumangsa Handarbeni, Melu Hangrungkebi, Mulat Sarira Hangrasa Wani

Kamis, 12 Agustus 2010

BABAD CIREBON (Bagian I)

DANDANGGOELA

Pan Sinegeg waoe hingkang banting diri
ingkang koTjap ingkang para Olija
woes prapta hing Goenoeng TJerme
sampoen moesti hing pangestoe
tanpalijan dinoengnoeng kapti
anging Allah tangala
tarkinning pandoelor
Soeltan Demak dadja ika
peteng ribet hing wengi kaliwat dening
tingkah andjandoeng mratoewa.

Soenan Djati tan samar lamonning
ingkang mantoe andjangdoeng mastaka
adan midjos kadikane
loewih beTjikking toewoe
dja mati sahid angoelatti
pati apa pan ikoe kang bagoes
lan ning maoe pan woes ana
manoesa jen ora nahoerra.

Soeltan Demak ing kalangkoenging
sapanigan tan kang katatoeran
kalangkoeng dedet imanne
doepi dangoe pakemoet
jen molija ana amawi
pindo ping teloe oedjar
babar bener loepoet
adan widjilling atoerran
langkoeng kasoehoenan hing rama andawoehi
koela darma loemampah.

Sampoenira ingkang sami tarki
pan awangoen tanadjoel paningal
toemoeroen sing Goenoeng TJerme
prapta hing soesoekoenipoen
bani bala sikep ngebekti
ana hing tanah Djawa
marmane hing ngakoe
sakabehe kakasih Hingjang
woesti narima iman islame dening
adjallawangadjan.

Sigra loewaran ja poenika noeli
Soenan Djati hing panatoekkira
sarta wali kabeh
ika pan sami rawoeh
pan sadaja loemampah aris
warna-warna kaisanira
loenta lampah sampoen
pinajoengan dening mega
ja Sang Djati oening binarissan dening
tedja lan koekoewoengan.

Soenan Kali niti koeda loemping
ginentanan reme swaranira
sarta samoeride kabeh
dadi oeparjara anoet
angebeki hing marganeng ngapit
asring wane kang sepak
wane larad-laroed
Soenan Bonang lampahira
Ngentiring angin
Leler kadi sisilir
Soesoeloer rampak-kampak.

Soenan Koedoes angentir ring wari
lageloerran kadja sangkar katapak
hing bandjir bena banjoene
Soenan Giri roemasoek
hing sapanTjorongeng Jang rawi
Sjeh Katim loemempat
kadi kilat maboer
niber alepas sing paran
Sjeh Moelana Magrib anitihi keris
meber hing ngawang-ngawang.

Sjeh Madja goeng amendemming boemi
ja Sjeh Bentong ingkang awor lan mega
Soeltan Demak lampanja lon
loemiring hing Sinoehoen
lampa liri hing ngiring dening
lampah bala woerahham
ngebeki madja goeng
sampoen prapta hing pakoed jan
waoe wonten ingkang winoewoes mali.

Gedeng Tegal goeboeng sira
matoer alon hing Djeng Soehoenan Djati
karsanira waoe ngideppenna
Sindangkasi masimogoe
moenggija Djeng Sinoehoen
amaringi idin Djeng Goesti
Soenan Djati patarossan
hing Pati Kerring waoe
sapira baja ta sira
hing rempoege ikoe Dalem Sindangkasih
matoer kang dinoekking sabda.

Inggih rempag jaktos Sidangkasih
dereng idep waoe gama Islam
mengga balane sakabeh
Djeng Soenan mala sampoen
woes maringi idin sireki
amangkat Ki Gedeng Tegal
goeboeg mintar sampoen
samaptaning wong ajoeda
woes angrasoek sakaprabonningadjoerit
sinigeg hing lampahira.


K A M A L

AkoTjap hing Masdjid besar
para wali riset denging
arah mangkat djoemah
woes adan Sang Datoekkafi
Sjeh Katim njekel Tjin
woes tampi mawaTjanipoen
Soenan Djati sakala
eTja-eTja gennja linggih
Soenan Kali woes tampa jen Soenan Poerba.

Akoetbah kang sarta imamma
mangka enggal Soenan Kali
maos koetbah mangka enggal
lalagon koetbahe kadi
wong agodoengn kakawin
marmane kaja poeitoenikoe
Soenan Kali oeninga
jen bakale den podjokke
setelah katam koetbah.

Pangeran Makdoem memberi ikamat
Soenan Kali sampoen imam
amaos fatehah kadi
panggalekking dangdang ngelak
anggalek galadjem gosti
tan nan lijan mali
amoeng Pangeran ngami-ami
kenang ngapa iki bae kenang ngapa.

Soenan Kali wis oeninga
hing sakarep teging ngati
mangka aningsat kang sindjang
doemadi emmase kesti
sampoening salam noeli
kamat mali arja Makdoem
Soenan Kali anabda
parangsa ta hing sasepi sesepi Sjeh Madjagoeng diko djogdjana
Imbang.

Pandingin doek moesawara
woes kamotting para wali
ana djalma moerakabah
hing lijan masingoepeni
Tja bawaning lijan moengkin mangkana Pangeran Makdoen
loenta hoeng salattira
loehoer asad ja moeparid
sampoen bada asalam madjemoehan.

Soenan Koedoes angandika
pinasti tan doegi iki
sasanga mali sampoerno
Soenan Bonang anamboengi
sabda soemang kina makin tan nan loehoeng saestoe
Soenan Giri ngandika
Akeh-akeh djaman akir
Ja manoengsa kang loehoeng
Ja owah-owah.

Soenan Djati angandika
kari angko djaman akir
laksanane ora nan angandika Soenan Kali
ilanga pisan mangkin
mangsa anaha kang poendjoel
saking wali sasanga
aneng noesa Djawa iki
Soenan Djati doemoeloering hing Sjeh Moelana

tampi saking doekking tingal
Pangeran Kadjaksan mangkin
kandikane ela dala
angopenni hing lijanning
sarta karsaning widi
djan dikamangke kalangsoer
hing wali sanganga mankin
kang katela nama wali ikoe ora.

Hidepe bawaning lijan kala ning salat sajakti
Ikram miradj lan moenadjad
sami amangkin toebadil
Pangeran Makdoem adi woes tampi karananipoen
anarima hing Tjandah koela noehoen inggih
tedakaken pan inggih djasad kaoeloa.

Darma loemampah hing karsa
mingga toemoeroenning ngasil
boten darbeni karkat
hoeng sagoenging para wali
kang mawa loeta mangkin
jen Pangeran hing Makdoem
woeroeng dadja olija
amoengia Moekmin oetami
risedenging aboekar wali sahasta.

KoTjapa Soehoenan Poerba
hing poerta tebing alinggih
tan lijan hing ngarsanira
amoeng Moelana Magrib
toehoe ingkang praTjajaning Sinoehoen hing kinadawoe
anjepengi katandan
sing akokoeman pasti
Pangeran Kadjaksan sakahommira.

Ingkang ngoekoemmi hinh kana
hing karsane Soenan Djati
tan djoemeneng koekoem radjam
rehing laipping nagari
beda lan panapri Demak
Bonang Gresik Koedoes
genggenging Panagara
prandene tan den tapaki
moeng warninig koekoemman hingkang den tapak
doepi hing Tjerbon nagara
jen dosa satengah mati
kaja maling lan wong ala moeng den belok kinoenTji jen dosa
ikoe pati
matenni padane makloek
tinelassan pinatennan
wong Kadjaksan kang doeweni gih Moelana Magrib koe
imammira.

Ika sadeng makoempoellan
ana hing Made sakoendi
Pangeran hing Karangkendal
Gedeng Pangoeragan istri
miwah Djeng Soenan Kali
kang reka koeta pikoekoe
hing Tjerbon panagara mangkana nabda Soenan Kali
kita diddel koela kang bandawasan.

Koela pendemmi emas sinangling laksana loewi
DJalma mara djalma pedjah
Singamara singamati
Jen ana moesoeh sakti
Saking kidoel den saredjoe
DJaganan adja wedja
Pon tan nana giri roesik ja hing moesoeh sirna sampoerna
Salamet sira.

Sabda Arja Karangkendal
gih koela anjanggemi
koeta hing ngeler poenika
dadar koela pendemi
Tjandana woeloeng wangi
peteng riboet boeana
jen ana moesoeh nekanni
saking ngeler den saredjo saponnana.

Pon tan nana baja teka
hing moesoeh sirna sadjati
salamet rahajoe sira nabda Gedeng Rara Moening
koela anjanggemi
kita kilen koela bangoen
emas ingkang kinarja
warni kodok amandemmi
boemi laksana tegoeh rahajoe tan pasah.

Jen nana moesoeh toemeka
sing koelon goena asakti
den sredjoe sangganen rampak
pon tan nana giri roesit
hoeng moesoeh koe sirna di
salamet sira rahajoe
Soenan Djati ngandika
Isoen ingkang anjanggoepi
Koeta wetan bangoening wesi wasana.

Poerasani pinendeman
hing boemi laksana loewi
tegoe ja tan kena owah
jen ana moesoeh nekaning
saking wetan jakti
ikoe Tjangkolana den saredjoe
tan ana doerga baja
salamet sira sadjati
besoek oega reba hing koeta kang papat.

Lawan kang karja woes sirna
sakarna dengging koeta iki
pakarepane wong papat
ingsoen darma angrempoegi
sidji Sjeh Datoek Kapi
kapindo mas Ajoe rangkoeng kaping teloe Siti Bagdad kaping patte
ikoe maringkang Pangeran Pandjoenan ikoe si wongge ana.

Soenan Kali mangkjan ngandika
Soenan Djati dela maning
kaping do pinolar poetra
sareng Tjep hing ngangling
aboes potoesan saking
angatoeri atoer
poetra Djeng Soenan Demak
dadapoer ngatoeri oening
inggih Pangeran Pasarejan woes soemalah
dalah sampoen kaoelessan menggantoe
goesti ngariki
enggal kesah Soenan Poerba
hing ngiring hing Soenan Kali
ika lakoening wali.

Tan nagangoe noelja rawoe
maring nagari Demak
Ratoe njawa anjoengkemi
krona bangetingpadane Djeng Soehoenan.

Sapinten baja kaoela
roemihin toewan njanggemi
kaken hinen kang hoebaja koelopoen makaten malih
angandika Soenan Djati
adja nangis kadji Ratoe
lakinira tan seda pok delengen ikoe oerip
sareng lajon moesik sarwi angandika.

Raji adja nangis sira
pan si kakang ora mati
tan lawas tinemoe oega
kalawan si raka maning
balik jen sira nangis
hing wong toewa naenoetoe
besoek tan panggih pisan kalawan si kakang toli Soehoenan Demak
ngandika maring Soehoenan.
Girikadaton poenika toewan tinggali
Soenan Djati tebeng njoba karamate mala majit sirna kinoeboer
toemoeli mangkana Soehoenan Ratoe gewoeja mantoe babahita
kalawan Soehoenan Kali nabda hidoeng sisilir paparahoe manTjoeng
lastari loemarap.

Mangkana nitihi palwa meh kiren
dan Soenan Kali malah miring kang
palwa ana banTjana nilihi nabda kidoeng sisilir
miring-miring paparahoe
baita alit wonowottan pinan ngantennaken toli
Sjeh Lemahbang wong sadjati wahessi ala
ana wong binadjang kara pinangantenaken toli.

Malesse noengang titijan
keremming praoe denneprih
enggal iTjal toemoeli kang toemoet niti parahoe
lampahira woes prapta
hing Tjerbon wali sakalih
kang kapoengkoer watek Sangjang binabaran.


P A N G K OE R

KoTjap Gedeng Soesoekan
sad dja nipoen poerwane andingini
lakoene wong Tegal goeso ja
enggon loemakoehing prang
sedja nira Sindangkasih kan djinoedjoeg
dalem digdja woes oeningnga
den arah hing idep Moeslim.
Mangka dalem digdja sira
sinewaka sagongging para Mantri
dalame digdja mangke maewoes
lah sira den prajetna
hing tekane moesoeh mosset adja Tjengoek
sedenge babarana banteng oeloe Sindangkasih.

Iling wawakidding wong koena
hing bedahe iki balabar waring
dadi rimbagan kang estoe
bedahing pradja kita
djaitan ganti wedaling waring sing datoen
nemba matoer kang tinita
hing sabda pakonning goesti.

Soemangga djijad Sang Nata
Mantri pitoe saragep atampi
kang warring sampoen ning ngoelor
binakta hing pawates san hing watesse sampoen pinandjer
loehoer
kababar koebenging pradja
tampinge woes kinemitti.

Tan nadangoe praptanira
Gedeng Soesoekan
sabalanira ngiring
anoedjoe Prawata sampoen
warring sampoen kalembak
datan angsak waoe dateng marginipoen

Gedeng Soesoekan tan bisa
amijak balabar waring
lir koeta wesi ika
pan ategoe keker hing waring
wing Sindangkasih kalang koeng
goementoer swaranira
jen Soesoekan amimpes hin djajanipoen
wong Soesoekan mere sadja
monongtonaladjoe hari.

Moenggoe Poerba wiTjaksanan
melehaken ingkang sanggoep angidepi
koTjappa saladjoehipoen
Gedeng Tegalgoeboeg sira
moiwa ingkang saka woela bala nipoen
kang waring sampoen winijak
laroette wong Sindangkasih.

LoemaDjeng Sang Dalem Digdja
pankalangkoeng waoe giris hing gali
sidakep emoette oeloen
bedahe kang wasijat
noelja moedja hing Dewa noehoen pitoeloeng
koempoeling garwa santana
arah ambles maring boemi.

Moewa kang soebawa poetra
sigra moesoeh kang soebawa prapti
Sangjang Dalem sirandoeloe
hing moesoeh ora bisa ja
pedekkan wara Dalem samja toemoet
Poetri loro kang kaTjandak
nama Raros lawan Riris.

KaTjandak sakalihora
waoe dateng Tegalgoeboeg sami
ana goeroe swaranipoen
adja tamboe besoek ana
boemi djeboeg ja hing Sidangkasih ikoe
apesse kang watek djaja
doerijat ting wong lino ewih.

Doemadi salin paparab
nganggo ambek bidakwalaka noeli
tan padji nganak poetoe
darmane kang kelingan
moeng samono ikoe hing wawangsis ipoen
wong Tegalgoeboeg miharsa
agoeng gegetoenning ngati.

Sigra mangkat wangsoelliran
Tegalgoeboeg hing sabalaniki
wong Soesoekan ngiring sampoen
lampanja doedoeloeran
wong Sindangkasih sakabih tan nana kantoen
den kerid arsa ngatoerena
maing KanDjeng Soesoehoenan Djati.

Tenga wengi alalampah
sarta sira den gege lampah neki
Soenan Djati kang djina edjoeg
ja Sang Poetri kang sapasang
angreb hing Goeboeg sawah tanna dangoe
kaslir daja mingetan
goemanten asmara goeling.

Gedeng Tegal orang kangkat
Poetri roro ika woes den karoni
ingkang pinara hing woejoeng
ora kangkat langgana
sampoen toetoeg hing ngadep pinangkoe loeloet
sakoro sang ngadi warna
pan samja gegetoen ning kaptin.
Wonten Tjarita winarna
Soenan Djati kalawan Soenan Kali
Tebeng hing waringin pitoe
sinare hing Goenoeng Djati poenika
Pangeran Madjagoeng sadja
ingkang noewoennoe sadjati.

Katelah pala langooennan
ja winangoen kali kasaroe kang prapti
Gedeng Soesoekan oematoer
noehoen doeka sampejan
gih kaoela angsal damel soepaja kareboet
poerwanipoen Dalem Digdja
pedjah kaoelena pademmi.

Radja doennja koela djara
mala angsal koela Poetri kakali
inggih ingkang bade katoer
dateng ngajoen sampejan
wasanane hing marga wonten kang reboet
inggih jaktos
Gedeng Tegalgoeboeg awon
begal margi.

KanDjeng Soesoehoenan ngandika
adja matoer sira pangoeTjap ngisis
Tjela hing wing padading makloek
bok sira kawalessan
nadjan Tegalgoeboeg make ikoe
den wehaken mangko oega
maring isoen ngalap rahi.

Lajen gede gawenira
Dalem digdja kongsi sira djarahi
soen gandjar sira satoehoe
soen djenengaken sira
Pati oemjang matoer noehoen kang liningan waoe
tan dangoe praptanira
Gedeng Tegalgoeboeg mangkin

Nembah ngatoerri bojongan
Djeng Sinoehoen ngandika hing saiki
ja si Gedeng Tegalgoeboeg
soen djenengaken sira
Pati Roesoe ana dening Poetri ikoe
roro ikoe soen tarima
nanging kanggo soen paparing.

Maring sira raben nana
moeng kaoela bala hing Sidangkasih
sing sakahe isoen poendoet
dadja ha angabde amat
isoen moewa anak poetoe kang dadi Ratoe
Pati Roesa matoer nembah
kator soemangga wondening.

Paparing kasoehoen pisan
Soenan Djati angandika sarwi
goemoeDjeng tenganne ikoe ambeler kenang ngapa
ngatoeraken pepesan kosong ja ikoe
Pati Roesoe ara tampa
Soenan Kali mimiringi.

Henggal sampoen apamitan
tekang marga ika mangkan pikir
jen dewekke babaroedjoel
poetri hing goeboeg sawah
sigra wangsoel toemandoek maring Sinoehoen
satoes sewoe noehoen marga
sapoera Sinoehoen Goesti.

Poetri paparing sampejan
sampoening koela noehoen inggih
katoermalih hing Sinoehoen
Soenan Poerba nandika
Pati Roesoe isoen tampi aedjar loepoet
ja sapisan oedjar ingwang
tan ana oedjar kakalih.

Lawan isoen angapoera ingkang
loepoet andjimah hing Sang Poetri
lan samangke woes loeloes
doemadi rabinira
matoer noehoen inggih sang Pati Roesoe
doemadja hing pamit sira
kapoengkoer Soenan Djati.

Toemoeli sang Pati Soemjang
matoer nembah noehoen palamarta oegi
bebendoe dalem sasoehoen Poetri ingkang satoenggak
koela kaehoen pedahe hing waoe nipoen
sakalih angsal koela
noehoenaken waris widji.

Ngandika Soenan Praboe
kenang ngapa hinmg maoene ora moeni
hing sadoeroenge ikoe maoe
dak wenehaken nesak
sok djaloeken dewek sira ikoe
soeka atine ikoe ija
maring sira isoen idin.

Pamit enggal Pati Soemjang
sigra waole mala pinanggi
hing marga waoe den bellik
Pati Roesoe mandega
soen toetoeri ora karsa Sinoehoen
Poetri sidji ikoe baja
pinaringaken ning mami.

Sang Pati Roesoe gardjita
ora soeka isoen den djaloek iki
kasingane sira ikoe
sing maoene ja wis salah
dora Tjana soepaja moenggoeh Jang Ngagoeng
ora kilap ingkang ala
kalawan ingkat atjik.

Kalesan Pati Soemjang
sigra mantoek toer sarwi madingTjing
sareng lamining toemoewoe
Pati Roesoe kekesahan
ing Mataram nembe dateng wonten Moedoe
Tjongkewak balik karasa
ana doerdjana nekani.

Maring toehoe wisma nira
sareng malebet hing wisma anemoni
Pati Soemjang babaroedjoel
mangka enggal djarangang
djogol banting binanting samja asoereng
toedja tinoedja sira
Pati Roesoe kasoeliring.

Kasalejo saeroeng tiba mangka Pati Soemjang sareng ningali
moesoehe tiba aroeboe
linggar hing Tjandakira
ikoe ina moesoeh lawan kangwis roeboeh
lepas katilar kang joeda.

Pati Roesoe enggal tangi
ngoeTjap dening kanihaja
kijong ngiki soen poedja hing Jang Widi
adjana kijong toemoewoe
ana hing sawah kita
lan poemali sakehe wong Tegalgoeboeg
djodjodon lawan wong Soesoekan atoeroeng toemedak ngakir.


KINANTI

Wonten koTjapa winoewoes
kang waoe lagja alinggih
wonten hing Ardi Amparan
sakawoela warga sami
waoe samja wirahos
kalajan kang abdi neki.
Sigra ngandika Sinoehoen
maring ingkang abdi sami
Gedeng Panderes san ingkang
Tjepeng gendis hing nagari
saking lahang gendis Djawa
woes datan nana kang kali.

Doepi mangke tanem toewoe, pala widja toewin pari
oendikaning tedja
poenika Koewoe Dipati
kanti lan Gedeng Dawoehan
baktine Koewoe Dipati.

Jen ambedo eng hing banjoe
pjambake kang doemadi
antroe hing bandjoe koedoe ega
matok patang poeloeh bengi
saoemoering wong sasawah
kadoega den samber dening
gelap teka ora pasah doega kapendeming siti.

Lah ikoe ing poerwanipoen
Kjai Koewoe Dipati
darbe sapa poma-poma
anak poetoe hing sawoeri
adja pada anganggowa
koelambi kadoet poemali.

Embok ora kaja isoen
noeli tan antara lami
poetra Sinoehoen kang nama
Pangeran DJaja kalanaiki
karsane kesah adagang
njabrang tiwa-tiwa dadi.

Nilad poetoe sabrang waoe
adagange mring di endi
angambangaken baita
sigra alajar toemoeli.

Doegi madja ning laoet
katampeking angin dade
doemandja kerem baita
Pangeran satitik maning
karoengkeb kang palma nira
tan dangoe kombak aminggir.

Pangeran langkoeng gegetoen
kang iboe Njai Rara Djati
sabdane adja gagabah
wong dadi doerijat wali
ora kena lakoe dagang
drawaka kadoeli-doeli.

Koedoe nganggamanah soekoer
adja tiroe-tiroe kadi
poetra Sabrang woes loemahar
Pangeran eng ngetting kapti
dadi kang doenja den hina
prasami dipoen boewangi.

Telas dipoen rawoer-rawoer
dadi babali amiskin
kapiloejoe angoembara
miloe lawan wong birahi
karem bjangan aneng goewa
anitihi koeda loemping.

Angigel loemadjoe-loemadjoe
toer mawi den koelintingi
ana kang sawane genta
tarebangan sijang latri
pohal pahil moenggang arga
toemoeroen goenoeng Tjolak-Tjalik.

Sareng mandjing goewa sijoek
Pangeran kasadah dening
walirang oepas tan gagap
kasirep dangoe tan eling
kantos telas hing sadino
Pangeran dereng anglilir.

Prasami den gotong mantoek
Nji Rara Djati anangis
sambat-sambat anaking wang
keneng ngapa maning iki
ja Allah Toewan Pangeran
noelja Pangeran anglilir.

Ing ngentoeing iboe nipoen
kenang ngapa goemalidig
anak poeton Walijoellah
ora kena angoenggahi
goenoeng TJerme bok dan kaja
rama-rama dika Wali.

Pangeran doemadi emoet
djaran loemping den boewangi
trebange den boewang-boewang
gentane dipoen goTjeki
dadi ababalik agaman
lampah ekas lampah santri.

Dijang daloe rabang roeboeng
salat ngaos lawan dikir
noenten noemaking wong dagang
penedjane toemoet kadji
kang praone nengah laoetan
kabijar kagawang angin.

Praoe katoeng kebing banjoe
akeh bandega kang mati
Pangeran nitihi bahan
aneng laoet noeli minggir
kantos kawan dasa dina
tan weroeh talata minggir.

Den sara dening wong prahoe
katoer maring Njai Rara Djati
kang iboe sanget karoena
kenag ngapa dikasihi
manTjalo sing kadang dika
polahe sabagi-bagi.

Dadja balahine agoeng
bok ta anak poetoe Wali
ing Tjerbon bok ora kongang
kesah kadji dipoen eling
mapan rama Djengandika
hing Tjerbon wangoen masigit.

Kang minangko kadjinipoen
wong pekiroena hing riki
dika adja ilok moerka
adja akeh pohal pahit
goegen nana tapak jasa
rama ramandika wali.

Toemoeli Pangeran emoet
akoelima hing masigit
angramihaken DJoemoerah
maos koetbah angimami
hing salami-lami nira
sareng hing kana toemoeli.

Pangeran koetbah ne goegoer
geger hing wong sa masigit
jen poetra Dalem atiwas
waktoe ikoe Soenan Djati
siweg kesah datang Padjang
hing kono dadi ariri.

Goegatti Pangeran Makdoem
peki Abdoellah Moedjahid
hing Astana Palakaran
lawan Pangeran Daradjat
kalawan Toewan Sjeh Katim.

Saking Kalidjaga koempoel
sami amirahos tedjar
Sjeh Datoekafi Kewedan
hing manah dados atari
matoer hing Pangeran Dradjat
sapinten badja poeniki.

Pangeran Dradjat oematoer
hing wong salah dan pinilih
nadjan poetra hing Nalendra
koekoem ora pilih kasih
ja doekoe bae kokoeman
amoeng si sabar roemihin.

Sami ngantosa hing rawee
ipoen kang loenggoek Narpati
adja koerang taha krama
nadjan ga sampoennoe wakil
nanging prajoga ngantosan
sapira tala hing mangkin.


ASMARANDANA

Jata kampo ingkang sami
mirahos ingkang koekoeman
tan nanTjara hing lamine
sarawoe he Djeng Soehoenan
saking nagari Padjang
Sjeh Datoekkafi oematoer
jen poetra dalem Kalana.

Tiwas goegoer gennja wangil
goegating para Ngoelama
anengge wonten takdjire annoenten KanDjeng Soehoenan
ngoempoellaken kang para
Pangeran gegedenipoen
kang aneng Tjerbon nagara.

Pangeran Dradjat woes prapti
miwah Djeng Tanda
Pangeran Loewoeng salawe
Pangeran OEgjannapora
Pangeran Sidangbarang
miwah Djeng Pangeran Paroeng
Pangeran Hing Kedoengsoka.

Pangeran Pase soemanding
miwa ika Radja TJempa
lana Pangeran Sindanglampre
Pangeran hing Tjerbon girang
Kjai Gede Kedokan
Gedeng Djati Gedeng Semboeng
miwah kang para Arija.

Pandeleg gan Wandoe kadji
DJoegoesatroe Kandoeroen
PenTjattanda Andamoer Ander
sadaja pinatarossan
tan kangkat anglangkoengana.

Angandika Soehoenan Djati
dateng Pangeran OEgjanna
mara metok kena age
dinar ingkang kira-kira
sabobotte si Kalana
woering sira timbangan ikoe
noeli para ngedoemena.

Maring saking pekir miskin
noeli ika si Kalana
prasmja boewangen age
maring gonning kang simpar
ika hing Sagraherang
wangen patang poeloeh daloe
lawan oewis arja ana.

Para Pangeran loemiring
kalakoewanning djoemahat
endahing wong Tjilik bae
kon ndjekel koetbah DJoemah
doegija akir djaman
doerijakadjana meloe
hing lakoe imam lan koetbah.

La miarsa sagoenging
ingkang sami hing ngajoenan
woes anoet hina sakarsane
ingkang amandita Radja
hing Tjerbon Walijoellah
hing tita moeslika ipoen
sampoen laksana sadaja.

Woes toetoeg sapangandikaning
waoe Djeng Soehoenan Praboe
sadaja koela wargane
mijarsa kondjeming kesma
mijarsa kang pangandika
samja wedi asihipoen
lir lata kada woehan warsa.


LADRANG

Risedenging panjlongkang oetama sidji sidji
ingkang waraga, dening dad djatining Wali
ja Sjeh Bentong hing kamoe sirna soemala.

Soenan djati Soenan Kali andjenegi
hing lajoning
Ohja Karanggoejammi
goerijangging Pandita Sekar Dwidja.

Soenan Djati laloerme saking dingin
sami kesah
mring ngetan lan Djeng Soenan Kali
dateng Gresik amanggih adining tinggal.

Hing sedane Soenan Giri pinang kaning
Wali Djawa, sirna panetek abeTjik
woes minoelja pinangka Gresik Astana.

Ginandikaken ingkang poetra Soenan giri
kang paparab Raden Akbar ing ngistrenan
Panembahan Ratoe aneng Girigadja

hing loentahe Soenan djati Soenan Kali
mring Soerabaja
lampah ningid kang sinadjang kapti
Soenan Ampeldenta mangkana koekilan.

Kokok beloek nama Sang Doeda woes prapti
bakta soerat
sampoen mapag hing lampahe
Wali kali angatoraken serat poenika.

Dereng winaos ingkang serat poenika
woes oeninga
hing sawirasaning toelis
Wali kali sampoen aniti ikoe kilan.

Malah prapta dalem Soerapringga pati
pinoendjoengan
dening Soenan Ampeldenta
mapan sampoen wedi asih ing Soehoenan.

Mala lami hing hana waoe amoengkin
wangoen jasa
babalongan kinedoek tengah wengi
dereng noember panindjiling medal woelan.

Pan katinggal biTjak-biTjak ingkang siti
pangardjito
Soenan Djati kang moeroegi
Sareng pedek katingal rareng sapasang.

Woes Tjikangking hing ngasta kanan lan kiri
sampoen mentas
kang Balong kabeking wari
sampoen padjar aremme ingkang djamahat.

Baja soeboeh Soenan Ampel amedeki
dereng lisan
woes wroeh Djeng Soenan Djati
bareng kang den sambat dening asta kiwa.

Sinoengaken waoe dateng Soenan Ori
Ampeldenta
langkoeng soeka hing manahe
langkoeng noehoen kaoela hing Ampeldenta.

Pan Si Beloek poenika katoering Goesti
Soenan Poerba
woes narima malah pamit
Soenan Djati Soenan Kali kadoeloeran.

Hing karsane Soenan Ampel ika taklim
dadja bakta
koekila lawan bareng sidji
doek binadi olojoli kang ning oemah.

Pinaparak waoe dateng Soenan Kali
kaki BiTjak
krananipoen saking wari
kahalape si BiTjak kebeking toja.

Wonten mali gantijan kang pinadika
Soehoenan DJagapati
ing Koedoes nagara
toehoe Olija poegal
ja toer doesta, tanpa lijan kang medeki.

Arja DJipang ika kang katimabalan
temah ingkang medjahi
maha Soeltan hing Demak
rehing salah hing tekad
sampoen kawas kita dening
Olija Allah
Saking Koedoes nagari.

Ija koepoer Demak besoek mati deng sira
estoe sira doemadi
bawahing parentah
ana hing nagara Demak
Arja DJipang anangoepi
pan sampoen pamitan
sigra kesah hing giring.

Wadjabala samapta gagamanira
ing wanTji tengah wengi
praptane hing Demak
ana barangkot nekani
kagila-gila tan kena den moesoehi
lah hing kana soemalahe Soeltan Demak
benTja djaja mineki
dening Arja DJipang
wong sakadatong boebar.

Boerak sami ngoensi oerip
wane soesoepan
sarpin boebar angngili
apa maning Pangeran Radjanagara
maring warna aningkir
moewa Roeta Djawa
sarta poetra titiga
Pangeran Agoeng doek maksi
titiga warsa, Pangeran Wirja nengi.

Joeswanipoen satahoen lan pitoeng woelan
Pangeran Roedjoe mangkin
joeswa tigang woelan
tanopen ingkang garwa
Soeltan Demak agoeng ningkir
Poetra Soehoenan Poerba
Ratoe Adjoekang linoewi.

Kisah tebah saking Demak
malah sadja mantoeking Goenoeng Djati
koTjap Soenan Poerba
lan Soenan Kalidjaga
sakalihe angrawoehi
maring nagara
kang lajon sampoen binetjik.

BineTjik-bineTjik den nira Sang Arja DJipang
ali kali andjenengi
moewa Soenan Bonang
Soenan Koedoes hing rika
kang lajon woes pinetekking
rolassaripa
pada andoeming waris.

Sakoekoeme Radja Barana sang Nata
anging datan kawaris warni karadjahan
ika pinaringenna
maring Arja DJipang nenggih
woes hing ngistrennan
Arja DJipang doemadi.

Dalem Toemenggoeng pangaraning wisesa
aneng Demak nagari
rempaging Olija
samana doeking karsa
Soenan Djati ora salib
Kang mantoe Soeltan dingin kinarsa sahid.

Woes parijat ingkang tata pranata
ning agama kang moeslim
watek Soenan Poerba
mantoek maring Tjerbon kali
poetra wanodja, Ratoe Pangajoe Dewi.

Ingkang rangda KanDjeng Soeltan, ing Demak poeniki
lawan nradja wawarisan
doenja brana ika
lan gamelan soekati gamelan
kawaris hing Tjerbon iki
hing koekoem moela
mangkana wadja sawidji.

Ingkang nama Pangeran Agoeng binakta
Maring Tjerbon nagari
katela kang nama
Pangeran Tjerbon ika
doepi kang sawidji mali
Pangeran Wirja
pinoepoe ika dening.

Gedeng Demang anang Losari kang parnan
sangeting kinasihi
katela Pangeran Losari ingkang nama
Pangeran Roedjoe ana hing
kang arana oewa
Pangeran Radjan egaris.

Kali kang iboe Ratoe Mas Njawa
wonten gantining goerit
KanDjeng Soenan Bonang
mantoek ing Karamatoellah
Soenan Djati Soenan Kali woes aneng kana
moewa Sjeh DJagapati.

Sampoen sirna soemala hing kang aseda
pinetek goenabeTjik
ana kang kinarsa
dening Wali titiga
poetra Soenan Bonang nami
Pangeran Dipa
ing ngistrenan sajakti.

Pan djoemeneng Panembahan Ratoe ing Bonang
anika panata gami
ing sapradja Bonang
tan nana langganaha
ing ngarsane sangatbeTjik
tita wisesa dino eloenrang deng Hjang Widi.


DANDANGGOELA

Wonten malih kang koTjapong goerit
mangka wong sabrang ngadja
kang nama Toe Bagoes Pase
nengge babaktanipoen.

Wadja gagaman hing sangoenging
pradjoerit kawan dasa
doeking sadjan nipoen
arsa ngajomi wong Djawa
ing ngilmoene hing ngamale kang sajakti
maring Tjerbon nagara.

Mangka ana karamate Sang Djati
sarawoehe wong Agoeng sing sabrang
dadi sirna pidjangkowe
andap asor toemoengkoel
dadja sira wekas badami
sasahat ngemoemana
dateng Ratoe Ajoe
randaning Soeltan ning Demak
kang Sinoehoen dening kang osiking ngati
noeten naros kang poetra.

Ratoe Ajoe masi mingkoeng noeli
dangoe-dangoe anderek hing karsa
kang rama hing kandikane
nabda waoe hing Toebagoes
anakda bawa isoen iki
amba ngamal djarijah
soeka laki maring bawa
mas kawine anak wadon mati sahid
Toebagoes woes narima.

Rama ingikoe ela angoboeli
ing pinangkahe ingkang poetra rama
mas kawine sakandikane
inggih rama ing maoe
sampoen nira sinaksenan dening
Soehoenan Kalidjaga
lan Pangeran Makdoem
Toebagoes woes aningka
djatoekrama ika sedeng amoetrani
istri soetedja warna.

Pinarab Ratoe Wanawati
langkoeng sihe waoe kang rama
Pangeran Toebagoes Pase
mala ing salaminipoen
Ratoebagoes ladjar aprapti
kesa dateng karana
titindjo praptanipoen
jen kala rawoeh hing sabrang
kaTjarita manoek pasek ika ngiring
jen woes nrawoeh hing Djawa.

Manoek Pase asanak badani
lan kokobeloek Ki Doedaraga
malah sami bamine
mangkana doeking temoe
wonten malih kang koTjap maning
Pangeran ning kadjaksan
Sjeh Moelana goeroe
tebengira mamariksa
wong kataton tan bisa aba ananing
hing waringin pitoe panta.

Sampoening atra pariksade ki
pan doemeter dawoeh Sang Salijoellah
doemoegi maring sedah
ja tan ganti araweh
Soenan Djati lan Soenan Kali
ambeTjiki kang seda woes sirna kinoekoer
ana hing lalangan kormat
lah ing kono marmanja Soenan Djati
adjenengken kang nama.

Tanda Wari ika kang gantosi
ing Tjepenge Pangeran Kadjaksan
Moelana Magrib tandane
malah wis kasoehoer
hing sapradja Kadjaksan Pati
koemolko ing Pangeran
Kadjaksan pangrantoen
lan andjenengaken nama DJanapoera
Tjekelane-Tjekelane wangoen piTjis
timah ingkang kinarja.

Ingnganggite kang Soenan Djati
lahip pradja ing Tjerbon nika
Tjepeng mikrab hari roro
Soenan Djati kalihipoen
Soenan Kali hing pramilaning
Soenan Boelki djaika
sakalidji saewoeng
kesah maring pradja lijan
Arja Makdoem waoe kang ngimami
ing wahoe lawang Pangeran.

Ratoebagoes jen wonten kalaning
anang Tjerbon nenggih lamon ladjar
ja ta Sang Makdoem adewek
wonten sanes dinapoer
poetra Soeltan Demak kang jakti
djaloe nama Pangeran
Radjanagara agoeng
Ing salamining agesang
Tansah masi angarah roesaking Wali
Kang ning Koedoes nagara.

Ing sanggek hing ngamales poeli
ingkang rama soelta Demak
jata reTjep pangikete
ika ta Sang Tandadjoepoe
kang sinawitan linen hing sih
pinandji djandjinira
sira Tandadjoepoe
adja kapalang sasanakan
maring isoen remanggana ambek pati
jen besoek estoe oego.

Soemerene Soenan Koedoes jakti
soen wenehi sira pangoewasa
apa doedoene ikoe
adja DJipang ing Demak loewi
amasesa ing ngarat
bajane soen tanggoeng
ing ngadosa nganingaja
sabab Soenan Koedoes amimiti
nganihaja mring lijan.

Tandadjoepoe sakedap angingsir
Tjipta nirange lawan Pamadjikan
ningali oepah oepahe
ketoen sapoeloeh ewoe
lawan djandji wisesa kening
ing sakoes nagaraTandadjoepoe sanggoep.

Soenan Koedoes woes oeninga
saingere panakawan anisip
nanging tan sedi ing manah
woes oeninga adjale pribadi
tan ningali waoe panakawan
anging jang Poerba karsane
sadenging salat soeboeh.

Tandadjoepoe prapta mandjing
anoedoeking Soehoenan
siweg parloe soeboeh
tan pasah ingkang gagaman
keris toegel kadoega Sjeh DJagapari
asalam ming salat tiro.

Angandika Soenan DJagapati
jen sira rep angoentapena
patinisoen sajektine
iki lo keris isoen
soedoekena iga kang keri
tan kelak isoen pedjah
dening keris isoen
oepama sira pradjaja
lan gagaman lijan saking keris iki
ingsoen mangsa matija.

Sigra noebroek pada aglis
Tandadjoepoe tabat sroeh karoena
soemangga kaoela soehoen
Soenan Koedoes aris mangsoeli
adja samono sira
toelekena sanggoep
pon karep pira prijangga
ora lijan ikoe karsaning Jang Wido
sira darma loemapah.

Tandadjoepoe matoer noehoen goesti
boten sanggem koela ngoentapena
doemateng hing soemerenne
Goesti koela Sinoehoen
sampoen kringgit hing sadjroning gali
sapinten nraka koela
moertad dateng goeroe
lahere mangsa wontena
ing ngoekoem
bantosse ta kados poendi
koekoeme hing ngakerat.

Soenan Koedoes angandika malih
ija loepoet ikoe oedjar ira
balik sira jen mangkono
mogoking oedjar isoen
ora sida sira mateni
maring soen woes njata
naraka ing besoek
sabab lakoenira bantah
maring goegoe wong doeraka ikoe pasti
doeraka maring Allah.

Lah ing kono sigra mampenni
Tandadjoepoe hing doehoeng Soehoenan
sigra linaksanan age iga wekas sing poengkoer
sampoen sirna wapating Wali
oedan angin diwoehan
ketoeg lawan lindoe
silaking teteroe mangkat
ja pinetek boen eTjik pan sirane hing
BersoTji Astana Soerja Ngalam.

Sasampoening Randadjoepoe dadi
ing ngasrahan djeneng kaoetaman
Dalem Pati ing djenenge
Wisesa aneng Koedoes
ing pagaman doerga mandi
nan koemidep pira
miring kang prentah wahoe Radjanagara
aneng Koedoes ika kang angresti lewi
kina poedja ing agama besar.


MEGATROEH

Pan mangkana hing Demak Dalem Toemenggoeng amiarsa
Sang Wali
soemerena dipoen
Tandadjoepoe kang mateni
Toemenggoeng Demak asolat.

Sad jang redjek mring sang Maha Pati Koedoes
ing wajah tengah wengi
kadja lampah doeking waoe
hing Koedoes aloking djalmi
lamon tatkan barangkot.

Malah sirna pedjah sangapati Koedoes
Arja Radjanagara
mring Pradja Padjang loemajoe
angaengsi gesang noesoepini
Soenan Padjang doeking enggon.

Pan mangkana kang djaja Pati hing Koedoes
ika pitata saking
Toemenggoeng Demak adawoe
nama Papati gaganti
neng Pati kang sirna papan.

Wonten malih Tjarita koTjaping toetoer
Ratoe Madapa doek dingin
tatapa ana ing Goenoeng
Adjar Soekarsa mangkidi
salawe tahoen ing mangko.

Woes agenep salawe mangkana ajoen
ing sadja angloewari
mangkana koelijang roentoe
den alap ika toemoeli
dinahar doemadja bobot.

Tekeng waktoe babar tedja warnanipoen
istri toer pinarabi
Tanoeran Gagang Rahajoe
eloes salam eting ngaoerip
aroepatoer aman Tjorong.

Kapirsa waoe dening Radja Lahoet
ing DJakerta Narpati
mangka sinengkeran sampoen
arah binadeja kening
ingkang poetra ja Sang Katong.

Ingkang nama Pangeran DJakerta Taloetoer
malah woes aneng woeri
DJakerta ika Sang Ratoe
Tanoeran Gagang sarehing
kang ngiboe tan kangkat mogok
hing karsane waoe Radja Lahoet
marmaning kinawoeri mamareking maring kaboel
hing panedana dingin
kang ngiboe maring Jang Manon.

Asring malah sang Radja Lahoet arawoeh
toendoek hing Tjerbon nenggih
poenapa dening Sinoehoen
noenten Arja Sibangkingkin
kali poetra djaloe anom.

Lah ing kana sedaning poetra
Sinoehoen Djati ingkang nama
DJajakelana kinoeboer
ing Epoeng parna pinoedji
naroengtoen tanpa gagantos.

Ki Sjeh Katini Sjeh Agoengrimang ja mantoek
hing adamme lan maning
Pangeran kadjojorang agoeng
Pangeran Dradjat lalis
Pan mangkana doeking enggon.

Ki Sjeh kantijam sinare Kalidjaga waoe
Sjeh Agoeng Rimang ana ing
Etoek Pasarejannipoen
Pangeran Kadjoran menggih
Kamalaka doeking enggon.

Agoeng Gegeden samja soemeren sampoen
lir pageboeg nitisi
karangkendal kangroemoehoen
sami seda kinarossi
gegeden sok lijaning wong.

Jen sedane maksi djoemeneng Sinoehoen
saenggon enggon dapeni
ora ngebon akoempoel
kang wapat sami winanggon.

Koempoel ana hing Goenoeng Djati lainantoen
kang satemene hing djalmi
ragane Sinoehoen Joejoet
anaha koTjaping goerit
kang toehoe Soehoenan Katong.

Malah karsa amanggijakan kang poetoe
sami poetoe kang nami
Pangeran Tjerbon kalijanipoen
nama Ratoe Wanawati
Toebagoes poetrane wadon.

Mapan ika sami dereng balegipoen
saksi Soesoehoenan Kali
lawan Pangeran Makdoem
Toebagoes agosti angling
ana pikoekoeninging Manon.

Amba ningkahaken kang woelang ngoem
Sang Ratoe Wanawati
maksi woewodjang tinemoe
maring wajah rama tinggi
kang nama Pangeran Tjerbon.

Mas kawin doewe anak jatim toemoewoe
Soenan Djati angaboeli
anarimakaken isoen
paningkahe poetoe istri
kang sing anak wadon.

Ingkang maring poetoe sing djaloe
maskawin andoeweni
anak lanang ingkang toeloes
dadi jatim mangka mami
anging si kana pitoemon.

Ja sampingi andoea Soehoenan sampoen
watek bala lan santri
maTja amiri sampoen
toetoeg sinaksening wargi
adjining kangken Soehoenan Katong.

Moewa Dalem Radja Lahoet aneng rikoe
Ratoe Winahoen nenggih
Radja Padjadjaran koempoel
anaksesni ingkang kawin
loeTjoe titingalaning wong.

Wantoe penganten kasemening oemoeripoen
Pangeran Tjerbon doeganing
joeswa djekdjek gangsal nahoen
Ratoe Wanawati doegi
joeswa tigang nahoen mangko.

Doek samono pranataning Masdjid Agoeng
imam kang siti ganti
Soenan Kali Soenan Ratoe
Pangeran ing Makdoem maksi
akamat Tjekalaning wong
Sjeh Datoek Kafi ika waman aksanaoe
Kapindo Modin Djati
Lebe DJoeiman ping teloe
Boejoet Pandjoenan lan maning
Soenan Panggoeng namaning wong

Pangeran DJanapoera kaping nemipoen
kang ada tengete maring
wawaTjan lami toemoewoe
mangkana Soehoenan Djati
anetepi hing Sapening gon.

Doek kang serat TjaTjangkokhika moewoes
he Soenan Sebangkingkin
lahoe poetoe nira ikoe
loenga kadji sira mati
anakira pan samono.

Ija mati lawan karsaning Jang Ngagoeng
moela MoeTjhamad Kapil
hing besoek djoemeneng Ratoe
lawan wasijate KanDjeng Nabi
samono oengeling godong.

Kang sinoerat kang godong sampoen ginoeloeng
Tjinakotaken mingglis
mring Tjangkeme Naga doehoeng
sigra akeris toemoeli
amiber lir kadja elong.

Pan loemrap aboere kadja andaroe
hing wajah tengah wengi
woes prapta panadja nipoen
mara ing Banten nagari
gegering wong sakadaton.

Agoeng alok hing djana mastani andaroe
dawoeh ing Sibangkingkin
Soenan Banten kagoem-kagoem
doepi winaspada keris
sang Naga anjokot godong.

Pinariksa godonge akhisi koeroep
toelis akonna kadji
Soenan wis tampa hing kalboe
jen erat saking kang djagi
hing Tjerbon Sinoehoen katong.

Soenan Banten ika wis wangoen wawang soel
Toelise salaka adi
Lan toelis kanTjan moeroeb
Hing saTjaTjangkoking toelis
Kang doehoeng mesat aganitos.


M I DJ I L

Lingsir wengi sang doehoeng aprapti
dateng Soenan Katong
tiningalang kalangkoeng bagoese
angandika Soehoenan djati
boedening koemaki
niana kang takaboer.

Pira lawase kita hing ngahoerip
marentah bala wong mangsa teka hing doerijat kabeh
gon wisesa hing bala lit
ora liwat bendjing amoeng
sangang toeroen.

Woes angandika samana atoli
Sang Soehoenan Katong
dan sidakep hing siti soemare
alelemek poenika ronning
roedamala sidji
akrengoeloe watoe.

Kang moeoes taka ngetan ngoedjoerre baris
dadi moenggoeh koelon
kadja salat hing ngoepamane
wanTji sahoer Soehoenan Djati
wapat andjegdjegi
oemoer satoes poendjoel.

Rong poeloeh tahoen mangkana nenggi
Soenan Kali gatos
wawara hing sanak wargane kabeh
lamon ika Soehoenan Djati
soemala hing ardi
gen kentaki kang loehoeng.

Mangkat goemoeroeh kang djagat asisip
kajon pada rontog
sasatowan pada moeni kabeh
kad dja toja anmboer atrih
kang swara goemoeroeh gangi
ketoeg lawan lindoe.

Sila karikil pada goematik
Boemi anggerem anggembor
jasang Goenoeng djoemegoes swarane
ja goemen djrang koemandanging langit
Srangenge amoeni
goemarangsang ngoewoeng.

Lir ta dening panangising Edjin
djadjahan alok
pan goemoeroeh ika ing tasbeke malaikat ika medaki
saking ngara hing langit
maring poenTjaking Goenoeng.

Ing kang wajah linadjar reken age
kKesah kadji binaktani
pasangoe lang djandji
mampir sadjan djoedjoeg.

Dateng Mesis aminta kasih
pan Soeltan hing kono
maring rajat ikoe satemene
toetoerra kanda kang sedjakti
lawan iki boekti
tanda rama lan Sinoehoen.

Ingkang aneng godong kang tanta aking
lahikoe ing kono
pinto kena ing tanpa ngandelle
Soeltan Mesis hing Sireki
minta apa aparing
poesaka ning loehoeng.

Pangeran MoeTjhamad atampi
pitoeng kasseng gantos
pan anembah sigra mit mangke
sarta godong kang tanpa loem aking
binakta akadji
koTjapa hing poengkoer.

Gih Pangeran MoeTjhamad atampi
ganta tahoen mangko
waoe Soenan Banten soemeren
dadi manggoeng ika angantosi
ingkang kesah kadji
ingkang ngadeg Ratoe.

KoTjap dalem DJadjaketra taloe toeroe
kang djoemeneng ngadeg marpati
diparagab maring
ingkang warna Ratoe.

Toenoeran gagang mamaning Poetri
arsa sapatoeran
noenten mijos agni sing bagane
maha dalem wis wandane agoeling
kalawan Sang Poetri
gjoewane satoehoe.

Mangkana ngoeTjapa lah iki Sang Poetri
ajoe tanpo dono
moeng Tjoewane tan goena gantine
saban asa isoeng goeling
medal saking pardji
agni ingkang moeroeb.

Ing marmane Tanoeran gagang kasesi
Tjipta kaning oewong
tan takanggoeng tan kaTjipta salirre
teba dinoem kapanta rabi
pareng Dalem madji
hing Tjerbon toemandoek.

Maring joejoet Sinoehoening Djati
nama Arja Tjerbon
nembe oemoer sadasa djedjege
Ratoe Gagang toemoet angiring
ika sasiswan ning
pedekkana lit tan wroeh.

Kinare menan ing kana dening
Pangeran ning Tjerbon
Sinoehoenaken poenika soekane
Dalem DJaketra dadi hing Tjerbon pinoendoet.


S I N O M

KoTjap malih Soeltan Demak
kang poetra Soeltan Demak dingin
ana wartane jen ika karsane amales poeli
kang rama doek dingin
sedane dening Toemenggoeng
Demak dereng samapta
wis kawarta maring Toemenggoeng ing Demak.

Toemenggoeng Demak alanglang
wataraning tengah wengi
mradjaja ing kanin binedil
soemala mangka noeli
Toemenggoeng Demak kang noedjoe
kang poetra Soeltan Demak
kang mangke ingkang doemadi
Panembahan Madijoen doek pinang arah.

Dening sang Toemenggoeng Demak
ajoen malih pinedjahi
soepanten kasoesoe boebar
Panembahan ingkang ngili
maring Padjang doemadi
kawoela bala kadjoepoet
kagawa maring Demak
la hing kono poerwa kaning
Ki Toemenggoeng mas hoeri jen andjalok etang.

Singa-singa hing nagara
binarang kot pinaloe hing
marmane Soenan hing Padjang
darbe sembara hing mangkin
sapa ingkang ngoentapi ing
Toemenggoeng Demak ikoe
pasti pada kang nagari
lawan alas Mataram geneng nagara.

Malah agoeng para Nata Boepati manTja nagari
tanopen kang bidak nrama
kang sami agenging agati
hika kang sadja angarah ing
patine Dalem Toemenggoeng
soepajane Dalem Demak
sato mara sato mati
djalma mara djalma mati tanpa sala.

Goena teloe lan tragnjana
oepas tan nana mandeni
ingkang samja angarah
ana wadag ana demit
lir ing demit oepasi
jen wadag soebawang ngloeroeg
prandene ora nana
kang nemoe dalaning pati
engganira Toemenggoeng bawa ing Demak.

Ana dening kabisanira Sinapati maring alit
maring sanak maring lijan
djar dingine olih idin saking Soehoenan Kali
marmane ika Sang Ratoe
abawa kadoeloeran
sahinggake kang pinambabrih
ja wong Tjerbon malah asring so bawa sandja
lan ta mahoene pisan.

Dalem DJaketra kang nelir
pan samono lamon den gawaha nendra
mangka pinonta pininta
deng Rija Tjerbon noelja glis
sinoengaken pang mangkana
lamon ajoen kinarepi.

Soenan Mataram angling
gih boten kenging hing ngingoe
samademing wontena
moemoeloe mata balasi
samaptanana lamon dinoeking sadja.

Soenan Kali angandika wong mamaTjeni
jen ora kalawan dosa
aloing si dollen toemoeli
ming djoeragan Walandi
ingkang arep lajar ikoe
mangka sapakoning Wali
Ratoe Gagang ing ngedol dening Radja Walanda.

Tinoekoe bedil titiga
ageng marijem warnining
bedil ingkang sadjambangan
bolonge doek winastani
poen sapoedjagat iki
waoe hing paparabipoen
tetep aneng Mataram
doepi kang alit Satonimi
wastanira ika kang pinagari gena.

Hing Tjerbon ika nagara
doepi si Pameleng kang nami
si Hamoek wastaning sandawa
kang ing ngatoeraken sandawa
kang ing ngatoeraken dening
maring DJaketra poeri
milaning binagi teloe
sabab Tanoeren Gagang
wong teteloe kang miraosi
kaga doewan Tanoeran Gagang kang nama.

Binakta noesa Walanda
ganti goemanti metetti
sang Radja bangsa Walanda
soepaja kaTjoewan dening
namala metoe geni
Radja ngakal diwasa
wastaning papantan Inggris
doepi medal geni hing ngoesapan karam.

Poekang woelang atemahan
tawa kadi saporanti
dadi kena djakagawa
toeroen teleren anitis
marena ika wonten sing ning
sapanta Inggris toemoeroen
toeroen ming ngakir mangsa
ika ikoe poewa kaning
doeking dingin panedane Ratoe Madapa.


ASMARADANA

Wrnanen kang kesah kadji
woes toetoeg ing sadja nira
peTjapen sapamedeke
ana hing Mesir nagara
sampoen atra kang kanda
sarta srat woesing ngatoer
dateng KanDjeng maha Soeltan.

Ana hing nagara Mesir
noetoeg gonira praTjaja
kaboektening srat godong
dening tanpa aking ika
hing ngandel lamon ika
Sajid Boelkika kang wangoen
narmane olijah Allah.

Malah sampoen pinaringi
ika Pangeran MoTjhamad
kang Poesaka rasoekane
Rasoeloellah dingin nira
lan kinarilan dadja
DJeneng Soeltan bawa Ratoe
ana hing Banteng nagara.

Sampoen ning lami toemoeli
dinoeloerang hing pamitan
malah woes lajar lampahe
doek aneng tengah sagara
mangka ana soesoelan
wadjir saking Mesir moewoes
Soeltan Djawa Toewan wakap.

Amba pinoetoes hing Goesti
ambakta poenaing Rasoekan
kang moengel waoe pawewe
lamon soeka ikoe Toewan
lini ronan kalawan
Rasoekan Poesaka Ratoe
Banisrail mapan toenggal.

Poenika loeloehoer adji
Soeltan kadji ika nabda
he wadjir ikoe samono
manoera hing kanDjeng rama
isoen kalimat pisan
anoehoenaken bebendoe
prakara iki Rasoekan.

Idep-idep rama paring maring
ngisoen kaoereipan
tekang anak poetoe kabeh
teloeng kanDjeng rama ika
mapan agoeng poesaka
ora babeh badjoe
sang Wadjir waoe pamitan.

Doepi matoer ika maring
Soeltan Mesir jen Rasoekan
dados boten lilane
panoehoene poetra Toewan
hing paparing poenika
bab prakawis inggih badjoe
boten soeka kalintonan

mangkana Soeltan ning Mesir
kalangkoeng nalangsa nira
kantaka sira Sang Katong
anoelja wonten kang swara
he Soeltan Mesir dan sira
adja ta hing gegetoen
pan ikoe pakarepan nira.

Mangkana Soeltan ning Mesir
mapan Soeltan bendjing pasti
alaje djaloek poesaka
kalawan rong prakarane
besoek oega kang rasoekan
balik maning hing bendjang
ing doerijat tira besoek
tinembe maning kagema.

DJeneke Rasoekan Nabi
ana hing Banten nagara
pitoeng toeroenan watese
toli balik maring ngarab
Banten sirna parentah
apes kadjara ing doedoe
woes toetoeh oedjiring swara.

Soeltan Mesir wonge aglis
soeka rila asrah manah
koTjap Soeltan Banten lire
woes rawoeh nagara nira
kali sobawanira
pepaTjara ingkang langkoeng
adi aeng sarta nira.

Gawok ingkang nganingah
wahoe dateng Goesti Soeltan
kawoela liwat soekane
agoeng wong sanak asandja
anoengsoeng ing poerwaka
sarwi angoeTjap bagdja Sang Praboe
DJoemeneng Soeltan kang nama.

Doepi ana memelingi
hing prahoe kapal
ana swara abane
kadi kidoeng ing gamelan
ika pribasa nira
Soeltan Banten adja toengkoel
anoenggoni maring gesang.

Kita hing ngoerip poenika
hing ngoelantan dening bala
tinemoe lan panjakit kabeh
woes sing lara ing ngolatan
dening pati ta sira
anak poetoe nira
djoemeneng Ratoe
tedak pitoe toeli roesak.

Parentahe maring ngalit
karana ana kanag mawa
agawe karoesakane
pan anak poetoe kang darma
anglakoni mangkana wong toewa
kang moerwa mangoen
kaTjeda ning wong Talaga.

Ratoe Madapa kang mandi
pandeo ene maring Dewa
sakala saking mantepe
ja ikoe pan sirn nira
kapoesakan gaib moesna
wikan enggen poeroeggipoen
pan toenggaling kang Poesaka.

Keris Naga moesna gaib
tanpa paran ikoe tanda
doerijat Sinoehoen Katong
tan padjowa watek walaka
ja ika kala samana moela adja girang-girang ………..
sira dakaboering manah.

Soeltan Banten ka konngsi
pitoeng daloe pitoeng dina
tan karsa dahar go elinge
sangeting kang tan winoelat
medaling lesoe loepa loemampah kadi tan kadoeg
ambakta sariranira.

Lami-lami ika toli
langoening kidoeng swara
den niket rinakete
di namet Tjipta gamel lan
Denggoeng Roedjoeng paparabe
Wonten ganti ning Tjarita
aneng Tjerbon nagara
Toebagoes Pase Agoeng
ningali djalma soemala.

Soenan Panggoeng ingkang nami
soemala ora kadjamak
ngadeg mentang mengkang kelek
njekel biti lati kadja
greget bramaTja
mata mandelik maringoet
kang mrigali sami heran.

Den prawasa kadi wesi
keker koekoeh ora kena
den nalapi hing madjite
werengkeng wangkeng tan kena
silih ganti manoengsa
kang sami arsa andjoengdjoeng
soepaja majit tan kena.

Kalisani kang sami mambrih
pinetek kalijoe parna
dan Sang Toebagoes Pase
ngandika lamon anaha
Soehoenan Kalidjaga
tan wande isoen matoer
soepaja aneng Mataram.

TJep kendel kang waoe angling
rawoeh Soenan Kalidjaga
enggal ngandika wijose
boking ngapa wongsoemala
kang bener adja mangkana-mangkana
ala dinoeloe mangkana madjid kaja saban.

Sidakep sare meremi
woes sinoTjekaken ika
pina tak anang hing kono
noelja Sjeh Datoek Sirna
pinetek Goenoeng Djati wetan
pan kala noerongtoen
Modin Djati pan soemala.

Ora lawas ikoe mati
Pangeran Tandawariga
toemoeli ika ginantos
kaponakane Pangeran
tandawariga dadja
kang djenengan Tandadjoepoe
kinandjeneng nama Pangeran.

Poerwane Badiman dadi
aTjepang kanimat DJomoeah
pasarog wedi Ki Lebe
DJoeriman lan panta kadar
innallaha Sjeh Kadam
Tjekel TJis Kadamdjoemoenoe
kalawan Kadamdjalila.

Pada marbot lan Ketib
lan panta sabatoer rira
wong patangpoeloeh batoere
wondening djana poera ika
wis mari Tjekel adan
Boejoet Pandjoenan woes mantoen
soemawonan weroetanda.

Soenan Kali ika noeli
ora karsa ngimana
amoeng Ratoe Bagoes Pase
lawan Pangeran Makdoem ika
silih ganti ing kana
watek Patih ja wis saewoeng
Pati Keling Patih Kering.


K I N A N T I

Pangaran Tjerbon doek oemoer
teloelas lan pitoeng sasi
ika metengaken Emban
ingkang nama Adoemanis
asal Talaga poenika
Pangeran Makdoem atoering.

Soenan Kali lah poenika
sadiwegi kahasrih djomenenga sembahan
sanadjana dereng doegi
ingkale tahoen lima las
langipe badbelas moesim.

Kandi dening sampoen loeroed
poenika sala sanoenggil
tetangerin baleg joeswa
atawa toemoeli ngimpi
sarta koeroed sarta kelar
woes poepoetra kakali.

Mih ngaDjengan tetaloe
Soenan Kali tan rempagi
doemadi dereng kaangkat
ganta dina ika toli
Pangeran Tjerbon soemala
sinare wonten kamoening.

Katela loening pamoewoes
Pangeran Sedangkamoening
tilar garwa doek garbana
ika Ratoe Wanawati
ingkang bobot sangang woelan
ganta dina noleja lahir.

Poetra djala djatma djaloe
kang iboe soemeren dening
wewedi kabaja-baja
prajaji joeswa sawengi
kang iboe toemoli tilar
kang poetra salamet hoerip.

Kang pinaraban toemoewoe
Pangeran Agoeng doek nami
ja ikoe kang winawajang
sesembahan hing andasi
doepi ingkang sing Ampijan
pinarabkan ingkang mami.

Pangeran Soekagoeng
ikoe kang den poepoe dening
Gedeng Wandahadji ika
ioeng Gebang mengko nagari
Pangeran Wirasoetaka
kaeloen ingkang mastani.

Pangeran Gebang toemoeloes
kinasijan hing samantri
ana ing Gebang kang prenah
doepi lamining ngalami
Soenan Kali panTjawagawa
kalawan kang garwa njai.

OEdioloen wastanipoen
nalika Soehoenan Kali
tatamoewan wong Mataram Soenan Kali animbali
hing garwa kon soesoegoewa
angoendoeana TjiTjipir.

Kang garwa wada angasroeh
anata kaTjang TjiTjipir
nembe mandoer wingi endjang
apane kang den oendoehi
Soenan Kali mijos oendoehi
teka ora den toeroeti.

Bae hing sapakon nisoen
sigra kesah Njai OEndi
lang koeng dening gawokira
aningali wo TjiTjipir
kaTjang atoeb kaja rebah
aglis njoenjoegoehi Njai.

Sedeng tatamo woes mantoek
ana wong ngeber ngampiri
ambakta sindjang akatah
Njai OEndi ngasi-jasi
maring Soenan Kalidjaga
malampa den welas sasih.

Tinambassaken sasampoer
Soenan Kali Andaja
karamating Insan kamil
tan dangoe djinising arta
anoelja aglis bajari.

Ing sare gining sasampoer
wis sampoerna den piTjisi
Njai OEndi mesem nabda
poenika satoenggal nabda
sindjang bade tapi koela
sampoen kapambeng paparing
Soenan Kali nabda assroeh
wong apa ta sira iki.

endjar-endjor jen rarasan
ing mave oedjare sidji
noeroetana napsoe nira
mangsa wis sewt sidji.

Jen sira samono ikoe
pinasti tan bareng maning
lawan isoen sira pisah
sarwi kesah kali eTjis
mring ngetan hing poeroegira
kang garwa tininggal kari.

Tan lami kang garwa lampoes
ganta dina angemassi
sirane hing Kalidjaga
koTjap Ratoe Bagoes mangkin
kesah lajar lampahira
doepi kang sami ngimami.

Hing Tjerbon Masigit Agoeng
Pangeran Makdoem Kabir
Pangeran Agoeng doek joeswa
padbelas tahoen toemoeli
Pangeran Makdoem soemala
sinare hing Makdoem adi.

Mangka imame saredjoe
Pangeran Agoeng pribadi
naban-naban salat DJoemoeah
ja koetbah ja ngimami
djoeroe komat Sjeh Badiman
sorog wedi para santri.

Lami-lamining toemoewoeh
ganta sasih ika tolih
ana Mrebot djaroeman
poerwa sing wetan angabdi
hing Pangeran Ageng mala
salamine kinadasi
Pangeran Agoeng den jakti
Ki DJaroeman timbalana
Ing salat DJoemoeah ngimami.

Malaka lampah tinoedoe
Marbot DJaroeman pinardi
atoeregi noehoen pisan
inggih tan bisa ngimami
pinaksan sigrah kalampah
DJaroeman ika woes takbir.

Woes takbir moelja dangoe
ora moeni oera ngeTjap
ngadep sarira lis tosan
ora na ketoeng katoli
ora roekoek ora maTja
doepi hing ngati kalanti.

Pangeran Ageng agoepoeh
andjoeloeri angimami
woes loenta kang salat iki
sampoen bakda ika tolih
marbot ginoega tan kena
alot wangkeng kadi wesi.

Pendah DJoemoeah masih noenggoe
Arja Ageng angimami
toemoeli sakala ika
marbot roekoek soedjoed mgiring
bakda nolih pinrasila
katrapan koehoemmian jakti.

Matoer marbot kalangkoeng noehoen
doeka dalem andawoehi
sjarat koekoem kasangga
saking waoe ga poenapi
atoer kawoela tan bisa
arandene soemangga pati.

Pangeran ageng agoepoeh
animbali wangoen geni
ning aloen-aloen mangkana
sing lohor teka hing magrib
marbot ing ngobong poenika
arandene waloeja djati.

Kang geni asedeng soeroet
Ki Marbot katinggal maksi
djisime djati waloeja
Ratoebagoes amarengi waoe
rawoeh saking sabrang
sareng pinariksa geni.

Maido mmaring kang poetoe
kenang ngapa baja kijai
ikoe mama joejoet tira sira
toemang lawan geni
den gelis sira seTjaha
sira wani maring Wali.

Bok sira tan weroeh kaTjoeng
ikoe si Kaki Soenan Kali
moeng kari koewan Olija
ning negara Djawa iki
tan nana roro titiga
si kaki kagoeming ngati.


P A N G K OE R

Pangeran Agoeng anabda
saestoening lepat koela kaki
karanten sawahoenipoen
nami Marbot DJoeroeman
ngabdi lami dateng kaoela poenikoe
ing wengi DJoemoeah njoepena
wonten raga andjateni.

Marbot DJoeroeman poenika
ken ngimami dalah kalampah mangkin
sareng atakbirpoenika
kendel tanpa wangenan
gih kaole kalampah soeloan imamipoen
doepi woes bakda ginoega
prandene lir toegoe wesi.

Kadodoran roekoek salam
sareng pendake hing DJoemoeah malih
roekoek soedjoed saoteh makmoem
dateng ing salat koela
hina soteh kaoela dening sawahe
poenika boteno kersa
kaoela paksa ngimami.

Inggih noehoen palamarta
mama joejoet kaoela boten oening
lamon oeninga hing temboeng
koela tolih mangkana
sampoening ngangken kaoela joejoet Sinoehoen
Soenan Kali woes anjeber
nahap jaikoe poerwaning.

Jen ana wong slat DJoemoeah
jen tan bener ikoe koekoeman pasti
lan ana Tjarita kawoewoes
ana marbot kang doemadja
angoenggahi hing sabawa aloehoeng
dadi Wali toer oetama
moeroed sigra Soenan Kali.

Sareng lan Toebagoes ikaiwa bala andadekaken mangkin
sesembahan hing toemoewoe
malah woes hing ngestrenan
Pangeran Agoeng ja Tjerbon pan wis mashoer
Panembahan Ratoe ika
ana hing Tjerbon nagari.

Mangka Soenan Kalidjaga
salirane sing Tjerbon noelja mampir
maring Gebang kang dinoedjoe
hing joejoet KanDjeng Soehoenan
sing ngampijan nenggeh wave djenengipoen
Pangeran Prawirasoeta
hing manTjo djinoedjoeng Adi.

Katela Dalem mring Gebang
sampoen loenta lampahe lastari
mapan mangkana hing lakoe
anoeroet wajah Soehoenan
inmgkang saking poetra Demang kang woelangan
Pangeran Wirjarajana
hing mangkone woes linerih.

Ing koekoeman arempagan
serta bidak bandoe aneng Losari
Pangeran ika toemoewoeh
djoemeneng sesenibahan
Panembahan Losari doek masoehoer
sampoening kadja mangkana
Ratoebagoes hing salami.

Sampoena sekeTja hing manah
ingkang kantoen sakarsa-karsa pribadi
hing lajar rawoehing lakoe
sabab woes karoemasa
amakili hing sasirnane Sinoehoen
woes kagem dewek dening kang wajah
Panembahan Adji.

Hing smangke samantoekira
Soenan Kali maring Tjerbon asakit
prenah anang Dalem Agoeng
pangangloene moestaka
kang toetoenggoe santri wali woelangoen
Ki Memek lan Ki TJengal
doepi Panembahan Hadji.

Tan karsa anglinggi ana
Dalem Agoeng kalampah asipat malih
menggihing kilen winangoen
poerasparek hing kana
emeh dadi sidji lawan dalem Agoeng
lan reka idering koeta
sami ambane paragi.

Koeta gedeng Pakiringan
ja kadjawi saking kitakilening adi
pangetaning koeta noeroet
pinggir kikisik mangkana
salin bawa hinmg kana siptage Ratoe
beda dingin kang Soehoenan
wantoening Wali sadjati.

Salamining tan Tjoeriga
maring moedoeh dening wedos pribadi
jen ana kang ngarah loepoet
koidjahe Pati Kalang
mangkana Soenan Kali sangeting pangangloe
wapat mangka panakawan
kang toenggoe ngatoeri oening.

Dateng Panembahan Nata
inggih Goesti Joejoet Dalem poenika lalis
doepi Panembahan rawoeh
amriksa lajon tan nana
hing genahe maoe moeng kari roeroeb
doemadi kang pineteka
ikoe roeroeb tatambah sepi.

Sinare wetaning mikrab
Masdjid Agoeng kang roeroeb sampoen lastari
pinetek ana hing rikoe
kang tembe wewehan
koetaning mikrab ingkang mandjongol moenTjoel
djadjantoeng dadi katenga
dingine ana hing pinggir.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar